Dat
Hoe duur was de suiker? van Cynthia
McLeod een bestseller was in Suriname, wist ik pas toen ik van het najaar naar
Suriname ging. Dus eenmaal weer thuis, las ik het boek. Verbazingwekkend dat ik
dit aspect van de Surinaamse, en dus ook van de Nederlandse, geschiedenis nooit
op school te horen heb gekregen. Het
decadente leven van plantersfamilies met hun slaven. Slaven die zelfs geacht
werden de schoenen van hun misi of masra uit te trekken of aan te doen, terwijl
ze zelf geen schoenen mochten dragen. Het boek beschrijft ook de vriendschappen
en relaties tussen blanken en slaven en we lezen dat slavinnen kinderen van de
blanke planters zogen en opvoeden. Dat alles in een tijd waarin opstandige
Marrons steeds meer plantages overvielen. Soldaten uit Nederland werden ingezet
om de opstand tot staan te brengen, hetgeen niet erg lukte. Oerwouden vol
onbekende insecten, verraderlijke moerassen, een vochtig en heet klimaat, een
tegenstander die guerrillatactieken gebruikte, het was geen omgeving waar
bakra's (blanken) konden aarden.
 |
| Koloniaal huis in Nieuw Amsterdam |
Het
boek van McLeod is verfilmd, maar er is ook een vierdelige Tv-serie van gemaakt
die de VARA op zaterdagavonden uitzendt. En zo krijg ik van het verhaal nu ook
een beeld. Dat de serie in Zuid Afrika is opgenomen omdat er in Suriname geen
suikerplantages meer zijn, doet daar weinig aan af.
Joodse
planters spelen een hoofdrol in het boek en vorig jaar september was ik in
Jodensavanne. Slechts een ruïne van een synagoge is alles wat er nog van rest.
De begraafplaats is met veel moeite aan de oprukkende jungle ontworsteld. We
goten wat water over de grafstenen zodat we de teksten konden lezen: veel
Spaanse en Portugese namen, soms in Hebreeuwse letters.
In
de loop van de 19de eeuw verlieten steeds meer mensen de plantage. Jodensavanne
werd in 1832 door brand verwoest.
Zoals
ik onder het kopje 'Puin en roest' in oktober vorig jaar al schreef: van de
Surinaamse plantagecultuur is weinig meer over. Maar ruïnes, monumenten en
vooral romans en series zijn daarom des te belangrijker, omdat dit deel van de
geschiedenis nooit vergeten mag worden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten