Totaal aantal pageviews

woensdag 27 februari 2013

Modern is uit, nieuw is in


Het Nieuwe Werken, Het Nieuwe Leren, Het Nieuwe Rijden...Sinds het begin van de 21ste eeuw is 'nieuw' de nieuwe hype.

Toen ik kind was, gold dat voor de term 'modern'. Moderne mensen (ruimdenkende mensen) wonen in moderne stadswijken (flatbuurten en woonerven) in woningen met modern interieur (strak design, knaloranje behang) en luisteren naar moderne muziek (disco).

Anno 2013 is alles nieuw. Het Nieuwe Werken is zo'n term waar je zo langzamerhand over struikelt. Door de nieuwe informatietechnologie kun je altijd en overal werken waar je wilt. Tik de zoekterm in op Google Afbeeldingen en je ziet dolgelukkige mensen, al luierend op het strand of in een diepgroen weiland, naar een laptop of ipad staren.

En je hebt Het Nieuwe Winkelen, dat doe je online of daadwerkelijk fysiek in de winkelstraat, maar dan met een smartphone in je hand die jou vertelt dat in die winkel de zomerjassen in de aanbieding zijn en dat je je bezoek aan die hippe sushizaak, drie straten verderop, nog maar even moet uitstellen omdat het daar nu veel te druk is.
 
Plateau de Kirchberg, Luxemburg
Er is veel meer nieuw: het al eerder genoemde Nieuwe Rijden (energiezuinig), Het Nieuwe Eten (gezond en met mate), Het Nieuwe Ouder Worden (zo veel mogelijk thuiszorg, zo weinig mogelijk verzorgingshuis). Ik las over Het Nieuwe Vloeken, waarbij oude scheldwoorden moeten worden hergebruikt. Ik moest meteen denken aan kapitein Haddock uit de Kuifje-strips: duizend bommen en granaten!

En ooit gehoord van Het Nieuwe Vrijen? Een esoterische totaalbeleving van het liefdesspel.

Er is één 'nieuw' dat al bijna een eeuw oud is: Het Nieuwe Bouwen. Al in de jaren '20 van de vorige eeuw werd er een bouwstijl ontwikkeld waarbij strakke vormgeving en functionaliteit afrekende met overbodige versiersels en tierlantijnen. Denk aan de Van Nellefabriek in Rotterdam of het Rietveld-Schröderhuis in Utrecht. En sinds die tijd bouwen we hoofdzakelijk nog steeds zo. Tijd dus voor Het Allernieuwste Bouwen?

Misschien is het wel tijd voor Het Nieuwe Leven zelf, maar dat heeft meer met Pasen te maken.

donderdag 21 februari 2013

Een Joodse koningin


Na verloop van tijd gaf koning Ahasveros een hoge positie aan [stampvoeten, luidruchtig met de vuist timmeren op de tafel, het lawaai van ratels], de zoon van Hammedata, een nakomeling van Agag: hij plaatste hem boven alle rijksgroten aan zijn hof. Alle hoge functionarissen van de koning die in de Koningspoort waren, vielen telkens voor [stampvoeten, op de tafels rammen, met een lepel op een bord slaan, de oorverdovende herrie van ratels] op de knieën en bogen zich voor hem neer, Want zo had de koning het geboden. Alleen Mordechai knielde of boog nooit voor hem.

(Esther 3: 1-2)

Jaren terug lazen wij bij Youth for Christ in Delft op deze manier het Bijbelboek Esther. Het was Poerim en we wilden het boek lezen zoals dat al eeuwenlang in de synagoge wordt gedaan: telkens als de naam van Jodenhater Haman valt, moet je ontzettend veel lawaai maken zodat die naam niet gehoord wordt.
 

Jammer dat er in de kerk  weinig uit Esther wordt gepreekt. Ongetwijfeld zal menig predikant het een prachtig verhaal vinden. Hulde dus aan elke voorganger die er aanstaande zondag wel aandacht aan besteedt, want op 24 februari is het weer Poerim.

Braspartijen van een groot machthebber te Perzië, een missverkiezing met de mooiste vrouwen en een wreed en haatdragend figuur die het niet kan hebben dat de Jood Mordechai weigert te buigen voor hem. En daarom moeten alle Joden worden uitgeroeid op een datum die Haman door loting uitkiest. Poer is Perzisch voor lot, vandaar de naam Poerim. Maar de winnares van de Koninklijke 'vleeskeuring' is de Joodse Esther en zij weet de genocide te verijdelen.

De naam Esther komt uit het Perzisch en betekent 'ster'. In het Hebreeuws klinkt die naam ook als 'verborgen'. En dat is precies het thema van dit verhaal. Op verborgen wijze weet Esther het tij te keren. De naam van God wordt niet genoemd, maar is tussen de regels door wel degelijk te lezen.

Bovendien legt deze feestrol het eeuwenoude kwaad van het antisemitisme bloot. Ook de kerk heeft daarin een uiterst dubieuze rol gespeeld.

Wie Haman ook zonder lawaai te grazen wil nemen: eet zijn oren. Lekkere gefrituurde koekjes met maanzaad.

maandag 11 februari 2013

Iedereen wordt honderd... en andere kinderfantasieen


De aarde lijkt op een platte ronde pannenkoek en aan de rand daarvan wonen ook mensen. Die wonen in een huizenrij zoals je die hebt aan het Jaagpad in Rijswijk, een rij sierlijke woningen uit het begin van de twintigste eeuw. Maar, in plaats dat je uitkijkt over de Vliet, kijk je daar, aan het uiteinde van de wereld, rechtstreeks in de nevelen van het heelal.

Als peuter / kleuter geloofde ik dat en ik had nog veel meer fantasieën.
 

Zo dacht ik dat in elk bos wolven en beren voorkwamen. Die beren vond ik minder eng, omdat ik teddyberen had en die waren lief en zacht, maar wolven... Roodkapje liep ook door het bos en kwam een wolf tegen die haar uiteindelijk opvrat. En niet iedereen heeft de mazzel een dappere jager tegen te komen, dus keek ik als kleuter altijd goed uit als we in de bossen met vakantie waren.

Mijn meest bizarre fantasie: ieder mens wordt honderd! Maar op je honderdste verjaardag, nadat je een taart met honderd kaarsjes hebt uitgeblazen, komen er soldaten met grote zwaarden en die maken je dood. Ik kon me niet voorstellen dat je op een andere manier dood kon gaan. Deze fantasie ging aan gruzelementen toen mijn oma op 84-jarige leeftijd overleed aan een hersenbloeding.

Mijn zusje was er van overtuigd dat er een monster in de wasmachine zat, een "oewa!". Als de wasmachine draaide, brulde de oewa! en dat vond ze vreselijk. Mijn moeder kon bijna niet meer wassen.

Trouwens, die angst om wolven in het bos tegen te komen vertelde ik ook aan mijn zus, maar of zij dat geloofde weet ik eigenlijk niet.

Nog even en die kindergedachte is helemaal geen fantasie meer. De wolf rukt op vanuit Duitsland. Roodkapje is gewaarschuwd.

dinsdag 5 februari 2013

Kinderachtig


Laat de kind'ren tot Mij komen, niemand mag ze hind'ren.

 
Een liedje dat we zongen op de lagere school. Als kind leefde je in een door volwassenen gedomineerde wereld. De school was zo'n instituut waar je werd gedwongen om fulltime aan het werk te zijn: saaie taallesjes, stomme rekensommen. En de juffen en meesters waren niet altijd fulltime sympathiek.

Het was daarom een verademing om dit liedje van Hanna Lam te zingen:
 

Want de poorten van mijn rijk, staan voor kind'ren open,
laat ze allen groot en klein, bij Mij binnen lopen.
 

Sterker nog, Jezus vergelijkt kinderen met het koninkrijk van God. Hij zegt zelfs: "Ik verzeker jullie: wie niet als een kind openstaat voor het koninkrijk van God, zal er zeker niet binnengaan."

Nu ben ik volwassen en vind het toch lastig: hoe doe je dat, worden als een kind? Moet ik weer met knuffels en blokjes gaan spelen? Of is het vertrouwen hebben, onbevangen zijn? Dat zijn nou juist eigenschappen die je bij het volwassen worden stukje bij beetje verliest.

Toch is het niet moeilijk, las ik laatst. Als kind geloofde je in onzichtbare werelden. Kabouters en elfen, je nam het voor waar aan. En ook Sinterklaas bestond en was al eeuwen oud.

Wie dus gelooft in een intelligent Opperwezen die jou en mij en de hele wereld heeft geschapen en wie gelooft in een leven na de dood, die gelooft in iets dat wetenschappelijk niet te bewijzen valt. Dus ben je als een kind dat openstaat voor 'wat geen mens ooit heeft gezien.'

Het deed me denken aan De Kleine Johannes, de klassieker van Frederik van Eeden. Johannes staat open voor de wonderen van de natuur om hem heen en ontmoet het elfje Windekind. Johannes spreekt met krekels en konijnen, maar als kabouter Wistik hem vertelt over het 'ware boekje' waarin antwoorden staan op alle vragen, raakt hij zijn onbevangenheid kwijt. Hij moet en zal op zoek gaan naar dat boekje. Daardoor komt hij in een kille fantasieloze wereld terecht. Een akelig 'duivelachtig' heerschap, Pluizer, neemt hem mee naar de grote stad waar hij college krijgt van dokter Cijfer die de hele wereld analyseert in getallen en formules. 
 
Als het kind binnenin ons wordt weggecijferd, sterft er iets. Pas als je kinder-achtig wilt zijn, word je werkelijk volwassen.