Eeuwenoud kinderbijbeltje

Een Herder had honderd Schapen. Eén van dezelven liep van den hoop af, en verdwaalde. Dit veroorzaakte den goeden herder eene groote ongerustheid. Hij zocht hetzelve met de grootste moeite, en wilde eer niet rusten, tot hij het gevonden had.

 

Zo begint de gelijkenis van Jezus over het verloren schaap in het oude kinderbijbeltje.  De tante die in het Amsterdamse grachtenpand woont, ruimt op en liet ons een stapel stoffige bijbeltjes zien.

"Mijn voorvaderen waren erg gelovig," zei ze.

Ik mocht wel wat meenemen en mijn oog viel op een zwart, versleten boekje. Toen ik het opensloeg stond er:  Uitgezogte Bijbelsche Verhaalen, tot een leesboek voor de Jeugd.

Behoorlijk oud, dus nam ik dat mee in mijn tas.

 

Eenmaal thuis ontdekte ik het jaartal MDCCXCIV. Grote genade, dit boekje dateert uit 1794! In archieven worden zulk soort werkjes met de grootste zorgvuldigheid en in de beste klimatologische omstandigheden geconserveerd en mag je er met ingehouden adem voorzichtig in bladeren.  Maar ik kan er in bladeren zoveel ik wil. Kostbare horloges, dure sieraden, ze interesseren mij niet, maar dit zal een kleinood voor de boekenkast zijn.

Voorin staat een krabbeltje dat Bijbelsche Verhaalen in 1818 aan een 9 jarig kind cadeau is gedaan. Soms is er met een potlood door de tekst gekrast. Een peuter van enkele eeuwen geleden?  Er staan prachtige gravures in die de Bijbelse geschiedenissen verbeelden. Jammer dat er behoorlijk wat van die platen zijn uitgeknipt.

 

 

De schrijfstijl doet ons natuurlijk erg ouderwets aan. Opvallend dat de schrijver dat in zijn inleiding ook opmerkt. Hij kreeg het verwijt dat hij de 'regte kindertaal niet altijd getroffen hebbe',  maar hij wilde ook weer niet te Kindsch schrijven, kinderen hebben dat namelijk al snel door.  Dus raadt hij aan dat Moeders en Leeraars (lazen vaders in die tijd niet voor?) de verhalen eerst voorlezen in eenvoudiger taal . Later kunnen de Kinders de Jeugdbijbel dan zelf ter hand nemen.

Na de gelijkenis van het schaap volgt er een stichtelijk woord:

De Goedertierene God wil gaarne alle menschen, die van den regten weg afgedwaald zijn, weder terug brengen.