Vakantiereisje naar de toekomst

Bij een reis naar Japan werp je meteen ook een blik in de toekomst. Het kan best zijn dat sommige ontwikkelingen daar, ook hier gemeengoed worden over pakweg tien jaar.

Vind je weg met de OV-navigatie-app

OV9292 is best handig, maar toch nog wat primitief bij vergeleken een OV navigatie app zoals die in Japan al gebruikelijk is. Bus, trein, metro, tram. Hoe je reist maakt niet uit; de app vertelt je niet alleen welk vervoermiddel je moet nemen en hoe laat deze vertrekt, het navigatiesysteem zorgt er voor dat je ter plekke de weg wordt gewezen in een oogopslag.

Vanavond in de Dining Mall

Een shopping mall met dat verschil dat er uitsluitend restaurants te vinden zijn in plaats van winkels. De gemiddelde dining mall in Japan bevat meer restaurantjes dan een Nederlandse stad met pakweg 100.000 inwoners. Toch is het niet te hopen dat een of andere losgeslagen projectontwikkelaar dit concept ook gaat toepassen in ons land; het zou de doodssteek voor de horeca in onze binnensteden zijn. Ik denk niet dat het zo’n vaart gaat lopen. De Japanners gaan veel meer uit eten dan wij en onze binnensteden zijn velen malen gezelliger dan die van Japan. 

 

Tolken overbodig door vertaalcomputers

Kennis van de Engelse taal is bij de meeste Japanners nogal belabberd. Geen nood: tegenwoordig is er de vertaal-app op tablet of telefoon. Praat er Engels tegen en hij vertaalt de zin in het Japans en andersom. Ook nu heb je al vertaalmogelijkheden via Google Translate bijvoorbeeld, maar niemand zal ontkennen dat die vertalingen van het type ‘steenkool’ zijn. Toch zal zich dat steeds beter gaan ontwikkelen en over een jaar of tien is de vertaalcomputer net zo alledaags als het rekenmachientje.

Het uitschuifbare rietje

Ik heb de komst van het buigbare rietje nog gekend. De rietjestechniek is daarna stil blijven staan, maar in Japan kennen ze nu het uitschuifbare rietje

Elektrisch wagenpark wordt alledaags

Een ontwikkeling die niet meer te stuiten is. In Japan rijden er behoorlijk veel van rond en ook in onze contreien rukt de e-car op. Over een jaar of tien is een auto met verbrandingsmotor een beetje ouderwets geworden. Misschien kun je je vehikel dan nog verpatsen als old timer…

Roken kan niet meer, ik zou niet weten waar…

In Japan kun je op een stadsplattegrond precies zien welke delen van de stad rookvrij zijn. In de binnensteden (en die zijn daar immens) mag het sowieso vrijwel nergens meer. Ongetwijfeld krijgen wij met die ontwikkeling te maken. Zorg dus dat je er van af komt of zoek een of andere illegale rookkelder. Want op straat, in het park…de sigaret is taboe.

Grappig genoeg doen de Japanners niet moeilijk met roken in de auto en in sommige restaurants mag je gerust een peuk opsteken. Wel onder een afzuigkap die zo krachtig is, dat je je pakje shag stevig moet vasthouden.

Nederlanders in Nagasaki

Ook Nagasaki werd getroffen door een atoombom (9 augustus 1945). Hoewel het aantal slachtoffers, net als in Hiroshima enorm was, lag het epicentrum van de explosie ver buiten het centrum van de stad waardoor Nagasaki slechts gedeeltelijk werd weggevaagd.

 

De stad is nu vooral bekend door zijn ‘Hollandse invloeden’. De Nederlanders mochten namelijk als enige westerlingen gedurende twee eeuwen handel drijven met het verder hermetisch afgesloten Japanse Keizerrijk. De Hollanders bouwden een handelspost op een klein eilandje voor de kust: Dejima.

Vandaag de dag is de zee voor Dejima ingepolderd en verstedelijkt, maar de handelspost is vrijwel volledig gerenoveerd. Kleine, Europees aandoende, huizen staan keurig in het gelid. Een levensgrote afbeelding van Nijntje (Miffy) en de Nederlandse driekleur verraden er ons verleden.

 

Er is een opslagplaats voor koper, suiker, het huis van het Opperhoofd en een plantentuin waar op een bordje het lachende gezicht prijkt van prins Willem Alexander toen hij in 1990 hier een boom plantte. De boom is nu - net als Alexander - volwassen.

 

Nagasaki heeft met zijn baaien en omringende bergen een prachtige ligging. De Nederlandse invloed reikt nog verder via de Holland Street waar je afbeeldingen van tulpen in het plaveisel kunt zien.  

Je kunt er zelfs naar Huis ten Bosch. We zijn er niet geweest, want erg duur en behoorlijk ver buiten de stad, maar de Japanners hebben een compleet themapark uit de grond gestampt vol met Nederlandse gebouwen. Een knal-oranje Huis ten Bosch Trein rijdt je er speciaal naar toe.

 

En in het Historisch Museum kom je Nederlandse geschriften tegen achter vitrineglas. Er werd meer gedaan dan alleen handel drijven: Nederlandse wetenschappelijke werken liet men vertalen in het Japans en er werden typisch Japanse planten verzameld. Dat we overal ter wereld kunnen genieten van de hortensia, hebben we aan Nederland te danken dat de plant in Japan ontdekte.

 

Toen een medewerker van het museum er achter kwam dat wij uit Nederland kwamen, gaf hij ons spontaan een privé-rondleiding… 

 

Hiroshima: 6 augustus, 8:15 uur

Het vliegtuig heette Enola Gay, de naam van de moeder van de piloot. De bom werd Little Boy genoemd. Dit oorlogssarcasme kwam in 1980 terug in een song van Orchestral Manoeuvres in the Dark (OMD): Enola Gay, is mother proud of little boy today.

De lucht was blauw en men zag de condensatiestreep van slechts één vliegtuig. Er werd een parachute afgeworpen. Om precies 8:15 uur verschroeide een helwitte flits de lucht. Binnen enkele seconden werd de stad en 60.000 inwoners letterlijk van de kaart geveegd. Binnen een straal van drie kilometer rondom het epicentrum stond nauwelijks nog iets overeind. Uiteindelijk zou in de jaren daarna het dodental oplopen tot meer dan 150.000. Velen bezweken als gevolg van de radio actieve straling.

 

 

Vandaag de dag is het ongeveer een kwartier met de tram van het Centraal Station van Hiroshima naar de ruïne van de Genbaku-koepel, beter bekend als A-Bomb Dome. Dit gebouw is nog redelijk intact gebleven omdat de bom er 600 meter hoger ontplofte en de verticale destructieve krachten beduidend minder waren dan de horizontale ‘blast’.

 

Aan de andere kant van de rivier ligt het Vredespark met tal van monumenten. In de Hal der Herinnering worden duizenden foto’s en namen geprojecteerd van de slachtoffers. In het Monument voor de Kinderen kun je ontelbaar veel papieren kraanvogeltjes zien. Het Japanse meisje Sadako Sasaki kreeg op haar tiende leukemie als gevolg van de straling. Ze wilde duizend kraanvogels vouwen omdat dan, volgens een oud verhaal, je wensen worden vervuld. Ze kwam niet verder dan honderd. Sinds die tijd vouwen schoolklassen kraanvogels voor de vrede.

 

In het museum liggen stille getuigen achter de vitrines. Verminkte horloges die voor altijd stil staan op 8:15 uur. Half gesmolten flesjes en gesmolten en weer aan elkaar  geklonterde stukken metaal dat ooit de inhoud van een portemonnee moet zijn geweest.

 

Buiten het Vredespark is Hiroshima anno 2017 een stad als elke andere in Japan: druk en bruisend. Grote shoppingmalls en hoge kantoorgebouwen. Het Mazda-museum laat zien dat Hiroshima ook een ‘autostad’ is.

 

De vraag dringt op: wat als de Amerikanen niet deze bom op Hiroshima hadden gedropt (en op Nagasaki, drie dagen later). Hoe lang had de Japanse agressie dan nog geduurd, inclusief de interneringskampen in onder andere Nederlands Indië? Het zijn de duivelse dilemmavragen van de oorlog.

Het is wel opvallend dat er nergens enig verwijt of wrok jegens de Amerikanen te bespeuren valt. Het boek Hiroshima van John Hersey beschrijft zelfs de veranderde houding van Japan ten opzichte van de VS: van vijand tot verlosser en ondersteuner.

 

Op 6 augustus is het om 8:15 uur, één minuut stil in Hiroshima.