Het kleine Peruaanse kerststalletje

Elk jaar staat het er weer: het kleine kerststalletje uit Peru. Op de laatste dag in dit Zuid Amerikaanse land, bezochten we de hoofdstad Lima. Lima is een onafzienbare verzameling sloppenwijken op dorre heuvels aan zee, maar het centrum is monumentaal en staat op de UNESCO werelderfgoedlijst. In de kathedraal was een verzameling kerststallen tentoongesteld.

Op de luchthaven kochten we – heel onromantisch – nog een souvenir: dat was dat tafereeltje in de stal. Jezus lijkt er al een tiener en de herders brengen een aardappel en een maiskolf mee. Tussen de os en de ezel lijkt een vicuña te zitten; een lama-achtige. Het verhaal past zich aan de omstandigheden aan. Bij ons zingen we over een winternacht, daar spelen plaatselijke zaken een rol.

 

Over kerststallen gesproken: het kan nog kleiner: in een paddenstoel. Je kunt hem in de boom hangen. Kerst in de meest simpele vorm. Vader, moeder, kind. Ster boven het kind, dus een héél bijzonder kind…

 

 

Er gaat een licht op voor de wereld

Zonder licht is het stikdonker en zul je af moeten gaan op je gehoor of de tast.  In de Bijbel wordt LICHT dan ook heel vaak als metafoor gebruikt en kun je er prima een Bijbelstudie over houden. Een avond die begon in het duister omdat we de lichten hadden uitgedraaid.

Is duisternis per definitie eng of slecht? God schiep dag en nacht en het was goed. Er is niets mis met de nacht; we hebben het donker nodig om in slaap te kunnen vallen. De natuur heeft rust en afwezigheid van licht nodig.

Maar, licht geeft ons oriëntatie. Toen het volk Israël door de woestijn trok was Gods aanwezigheid overdag aanwezig in de vorm van een wolkkolom, ’s nachts werd het een vuurkolom. Tijdens het Loofhuttenfeest wordt die periode in de woestijn weer beleefd.

In Jezus’ tijd werd de Tempel te Jeruzalem prachtig verlicht door zevenarmige kandelaren. Het licht was van verre te zien. Jezus trekt een vergelijking met Zichzelf: Ik ben het Licht der Wereld. Door de lichtende Jezus kun je God zien, je naaste en de weg die je moet gaan. Licht heeft een ontdekkende functie en maakt ook kwetsbaar: alles komt aan het licht.

Wij mensen zouden als manen moeten zijn. We ontvangen het Goddelijk licht en reflecteren het. Vaak proberen we zelf een lichtbron te zijn, maar dat faalt jammerlijk. We steken, als het ware, de boel in de fik. Zetten onze wereld in lichter laaie.

Als we Jezus als het Licht voor de Wereld erkennen, mogen wij schitterende manen zijn.

Advent: het begint klein

De Adventskaarsjes branden weer. Kleine vlammetjes die vooruitwijzen naar het grote Licht.

Woorden schieten vaak te kort en zeggen niet altijd zoveel. Daarom spreken symbolen, zoals die kaarsvlammetjes, meer aan. Het begint allemaal klein, maar groeit uit tot iets enorms. Het kleine bergstroompje wordt een rivier, een zachte bries een machtige storm, een klein zaadje heeft de potentie een woudreus te worden. Een baby, een hulpeloze zuigeling, wordt een volwassen mens.

Dat is Advent. Verwachten, maar ook geduld hebben. De predikant sprak daar gisteren in de kerk nog over: geduld. Hij begon zijn preek met zwijgen, een beetje voor zich uit staren en een slok water nemen. Wanneer begint-ie eens…? Een oefening in geduld.

Een kampvuur moet je goed opbouwen, het jonge plantje water geven en voldoende licht. Het bergstroompje mag niet teveel obstakels krijgen en als dat toch het geval is, snijdt het water er zich wel doorheen, maar dat duurt talloze generaties.

Uiteindelijk is de baby volgroeid.

Het Kerstkind werd een volwassen Mensenzoon.

Een zwijgzaam gesprek over seks

Huwelijksconferentie aan het eind van de zaterdagmiddag. Het diner voor twee is al in voorbereiding.

Het gaat het komende uur over seks. Eerst wat inleidende woorden. God vond de seks uit en het fenomeen werd niet uitsluitend bedacht voor de voortplanting. Anders zou Hij een uiterst inefficiënte methode hebben gebruikt. Een vrouw is slechts drie tot vier dagen per maand vruchtbaar. Hoofddoel is dus plezier! Erotisch genot als cement tussen twee geliefden. Een eventueel kind is een bijproduct. Geen onbelangrijk bijproduct uiteraard, want zonder dat: een mensloze Aarde.

Genoeg gesproken. Er volgt een zwijgzame discussie rondom een stelling op een groot vel maagdelijk wit papier. Terwijl de vrouwen zich buigen rond het thema voorspel & orgasme, mogen de mannen met viltstift reageren op

“Goede seks is de spiegel van een goede relatie.”

Zomaar wat reacties uit mijn kamp, het mannenkamp.

“Wat is goede seks? Dat het lekker gaat of ‘vervullend’ is of véél seks?”

“Liefde is belangrijker dan lust.”

“Wat is lust en mag dat er zijn?”

“Seks is de spiegel van een relatie.”

“Je kunt ook goede seks met een minnares hebben. Maar is dat dan een goede relatie??”

“Goede seks = seksueel één zijn.”

“Wat is seksueel één zijn?”

“Als de liefde van twee kanten komt is er sprake van goede seks!”

Waarvan akte!

Enkele uren later begon het romantische diner voor twee…

God's unknown country

We make America great again.

Groots was Amerika allang niet meer. Iedereen die weleens door de VS heeft gereisd moet dat toch beamen. En dan heb ik het niet over de weergaloze natuur. Uren rijden zonder een dorp tegen te komen, de watervallen van Yosemite, de adembenemende diepten van de Grand Canyon.

Ik heb het over de metro in New York. Zelden trof ik zo’n achenebbisj bende aan in een wereldstad. Gehannes met tourniquets die het niet goed deden, losse kabelleidingen in aftandse stations.

Borden met ‘Adopt a highway’ langs de snelweg. De overheid heeft er kennelijk geen geld meer voor over om de afgeleefde infrastructuur te herstellen. Armoedige trailer parks in de droge prairie, de dakloze sloebers in de straten van San Francisco, laveloze figuren in katzwijm voor de casino’s van Las Vegas. Financieel totaal geruïneerd. Het zal de omstanders een zorg zijn. Eigen schuld immers. Ieder voor zich en God voor ons allen in God’s own country.

We make America great again. Gaat Trump dat klaarspelen?

Want wil je een supergestroomlijnd metrosysteem met brandschone stations bereizen? Ga naar Peking. Zelfs Moskou heeft het beter voor elkaar. En ook de Europese steden, het Nederlandse openbaar vervoer, de snelwegen….het is het paradijs bij vergeleken Amerika.

Wat zeg je? China en Rusland zijn niet zo democratisch. Ach democratie: moddergooien, scheldpartijen zul je bedoelen.

Nee, groots was Amerika allang niet meer.

En, gek genoeg, nog altijd zo oneindig fascinerend. Misschien komt dat omdat het land totaal niet te vatten en te begrijpen is. Het ene uur reis je door een zinderend hete woestijn, het andere uur zijn besneeuwde bergen jouw metgezel. Zelfs na vier weken USA overdonderen de wolkenkrabbers van Manhattan je.

Je krijgt in een restaurant een uitgebreide wijnkaart onder ogen en als je dan eindelijk de keus hebt gemaakt, vertelt men je doodleuk dat dit Navajo-country is. In de hele streek is alcohol nog meer taboe dan in centraal Saoedi Arabië.     

Een Europeaan zal Amerika nooit echt kunnen doorgronden. Acht jaar Obama en nu dus populist Trump.

We make America great again. We zullen hem er aan houden.

Spreekt God tot ons via dromen?

Dromen zijn bedrog. Ik zal je wel uit de droom helpen. Droom maar lekker verder!

We hechten over het algemeen maar weinig waarde aan dromen. In Bijbelse tijden was dat wel anders. Jozef wekte de woede van zijn broers op toen hij over zijn droom vertelde waarin zijn broers in de vorm van sterren of korenschoven voor hem bogen.

De Farao van Egypte echter nam Jozefs dromen serieus. En ook Jacob droomde (een ladder naar de hemel), Daniël droomde de droom van Nebukadnessar (reus op lemen voeten) en Jozef, de verloofde van Maria, droomde eveneens: een engel verscheen om Jozef te vertellen over het bijzondere kind in Maria’s schoot.

 

Onlangs las ik het verrassende boekje Dromen: een geschenk van God van Ronald en Maresca van der Molen. Aan de hand van Bijbelse gegevens en praktijkvoorbeelden laten de schrijvers  zien hoe je de betekenis van dromen kunt achterhalen en toepassen en wat God ons wil zeggen via een droom. God heeft ons immers geschapen met het vermogen om te dromen.

We hebben er met onze Bijbelkring over gehad. Toch bleek niemand echt duidelijke ervaring met Gods communicatie via een droom te hebben. Het blijft altijd een glibberig pad: beelden, visioenen en dromen.

Toch is God niet zo beperkt dat Hij alleen de Bijbel en de zondagse preek gebruikt om tot ons door te dringen. Hij is oneindig creatiever en hanteert soms een droom.

Inderdaad een geschenk van God.

Dromen: een geschenk van God / Ronald en Maresca van der Molen, Uitgeverij Gideon.

Ieder zijn eigen Bijbel

Een Bijbelstudieavond anno 2027.

De familie de Vries gebruikt de NBV-versie22, de Nieuwe Bijbelvertaling, maar dan een licht herziene versie zoals die in 2022 werd gepresenteerd.

Jan echter is het niet met die versie eens en blijft dus gewoon de oude NBV lezen.

Carolien leest vol overgave de HSV, de Herziene Statenvertaling, maar dan wel de Rotterdamse variant uit 2024.

Amber heeft de BGT, de Bijbel in Gewone Taal, maar twijfelt of ze niet de BAT (Bijbel in Alledaagse Taal) zal aanschaffen. Een beetje omstreden is die wel omdat Jezus het daarin heeft over ‘tuig van de richel’ en ‘pleur op!’. “Alsof ‘ruk uw oog uit’ en ‘ga weg achter mij, Satan’ zo vleiend is, verdedigen de vertalers van de BAT zich.  

 

De familie Kortekaas hanteert graag de Naardense Bijbel NV (Nieuwe Versie), terwijl Mathilde helemaal weg is van de Emmer Bijbel. Dominee Douwe Drogterop uit Emmercompascumereind heeft helemaal in z’n eentje deze vertaling tot stand gebracht omdat hij alle andere vertalingen verwierp.

Tot slot hebben we David. Hij gebruikt de BOT (Bijbel in Oorspronkelijke Taal) welke gewoon de Hebreeuwse en Griekse versie is, met een stukje Aramees. Met de huidige vertaal-apps moet dat goed leesbaar zijn, hoewel je als lezer zelf mag bepalen welk vertaald woord het beste toepasbaar is. Eigenlijk is David daardoor een self-made theoloog geworden. Niet ongebruikelijk in 2027.

En wie denkt dat je tegen die tijd allemaal nog papieren zakbijbeltjes hebt.… Nee, je kunt alles in app-vorm downloaden op je tablet of telefoon. Waarschijnlijk is dat ook de reden waarom een ieder graag zijn eigen Bijbel leest; je plukt hem gewoon van internet.

Ieder zijn eigen Bijbel, iedereen zelf theoloog. Het postmoderne christendom ten voeten uit.

Ieder zijn eigen Waarheid.

Even rust nemen wegens drukte

Het afgelopen Vriendenweekend had als thema Te druk om NIET te bidden. Een titel naar aanleiding van het boek van Bill Hybels. Een titel die voor mij wat taalkundige verwarring gaf, want als je het te druk hebt om te eten, eet je niet. Als je het te druk hebt om niet te eten, eet je juist wel. Misschien was dat verkeerde been ook wel de opzet. Zo druk dat je juist wel gaat bidden.

 

Over druk-druk-druk namen we een weekend de tijd in de rustige bossen bij Elspeet.

 

De eerste spreker, Joop Koens, een van de voorgangers van de City Light gemeente uit Alkmaar, gaf aan dat gebed eigenlijk een permanente grondhouding moet zijn. Bidt onophoudelijk, staat er regelmatig in de Bijbel. Dat klinkt vroom. Alsof je permanent je handen gevouwen moet hebben. Maar het gaat om de altijddurende lijn tussen jou en God. Hij gaf de Joodse zegebeden als voorbeeld. Hij zegent jouw ingang en uitgang, ook je toiletgang. We mogen ons verwonderen en Hem bedanken voor het alledaagse.

 

Op zondag sprak Fred van Damme, loopbaanadviseur (Mens en arbeid) uit Rotterdam.

Hoe houd je je staande in onze razendsnelle vierentwintiguurs-economie met een voortdurend uitdijend informatiegehalte? Hoe voorkom je infobesitas?

Hij gaf veel praktische adviezen. Goede voornemens worden pas echt succesvol als je ze concretiseert. Als je zegt: ik wil gezonder eten, moet je je de vraag stellen: wat wil ik dan gezonder eten? Fruit? Welke soorten fruit? Elke dag een appel?

Zo zou je dat ook bij bidden of Bijbellezen kunnen toepassen. ‘Mijn voornemen is om meer te bidden.’ Grote kans dat dat niet gaat lukken, tenzij je voor je zelf concreet maakt voor wie, wat en wanneer je gaat bidden.

Aan God zal het niet liggen. Hij heeft de tijd…in Zijn hand.

 

 

  

 

 

Een date van vijftig jaar geleden

In de zomer van 1966 ging mijn moeder twee keer met vakantie. Eerst vijf dagen naar Parijs en in augustus naar Luxemburg. Ze was veertig en ongetrouwd. Terwijl andere vrouwen met kinderwagens zeulden, kon zij het gemis van man en kinderen compenseren door lekker op reis te gaan.

Het was onrustig in Nederland. Op de trouwdag van kroonprinses Beatrix en Claus ontplofte een rookbom. Die Claus was een mof, daarom. Het was onrustig in de wereld. Amerikanen en Russen waren in een wedloop verwikkeld met als doel: de maan. Onbemande ruimtevaartuigjes landden op het oppervlak. Zelfs het geloof moest het ontgelden. John Lennon had immers beweerd dat The Beatles populairder waren dan Jezus Christus.

Mijn moeder had heel wat anders in haar hoofd. Een leuke man. Zou het dan toch? Ze zag hem steeds in de kerk en op dinsdagavond 20 september werd er een afspraakje gemaakt.

Opvallend. Dinsdag 20 september. Ook toen was het Prinsjesdag. Mijn moeder was overdag nog in Den Haag geweest. Ze maakte een foto van de gouden koets met Juliana er in. Je ziet op de foto’s veel politie op de been en dat moest ook wel, want opnieuw heerste er onrust. Achter de rijstoet werd een rookbom gegooid. Er vonden arrestaties plaats. Of mijn moeder daar veel van meekreeg zal ik nooit weten.

Het was een zonovergoten dag geweest en ook de avond in Delft voelde zwoel. De eerste ontmoeting met de man die ooit mijn vader zou worden. Ze hebben ergens wat gedronken. Op de radio zongen de Beatles: Yellow submarine. Tot vervelends toe. Misschien vonden ze het niks. Die Lennon met die rare Jezus-uitspraak. Karin Kent zong daarna: dans je de hele nacht met mij. Dat was een stuk romantischer, al zou er geen sprake zijn van een dans, laat staan de hele nacht.

En toch. Het had ook anders uit kunnen pakken. Dat ze het bij één afspraak hadden gelaten. In dat scenario zou mijn hele bestaan en dat van mijn zus ineens weggevaagd zijn.

Die ene rendez-vous dinsdagavond in Delft, een halve eeuw geleden, zou de kiem worden van nieuwe levens.

Een tempel voor de Heilige Geest

Jezus krijgt veelvuldig eer in de kerk. In Rooms Katholieke kerken kun je Hem niet ontlopen. Af en toe een verrezen Christus of een lijdende Christus aan het kruis.

God de Vader zie je soms als een indrukwekkende man met een baard. De Drie-enige God wordt dikwijls afgebeeld als een driehoek met een oog in het midden. En de Heilige Geest?

Aan het einde van de dertiende eeuw kwam er binnen de Rooms Katholieke Kerk in Portugal een beweging van de Heilige Geest op gang. Gelovigen hekelden de elitaire opstelling van de kerk en wilden meer aandacht voor de Geest, immers: de Geest doorbreekt de muren die door mensen zijn gemaakt. Bovendien zag men af van persoonlijk bezit en stond de zorg voor de armen centraal. Franciscus van Assisi was een belangrijke inspiratiebron.

Heilige Geest Tempel te Sao Sebastiao

 

Rome was niet erg enthousiast, zeker niet toen de lekendienst werd ingevoerd. Het leidde uiteindelijk tot vervolging. In de 16^de eeuw trokken veel gelovigen daarom naar Brazilië, maar sommigen voeren niet verder dan de Azoren. Tot op de dag van vandaag is de Heilige Geest-beweging nog springlevend op de archipel. Vanaf Pasen tot diep in de zomer wordt de Festa do Espírito Santo gevierd. In elk dorp en elke stad weer op een andere dag.

Er vinden dan grote processies plaats waarbij onder andere de ‘keizer’ of de ‘keizerin’ wordt gekroond, een stier wordt geofferd en er allerlei lekkers wordt gegeten.

 

Tempeltje te Sao Bartolomeu

 

In augustus, toen wij op de Azoren zaten, waren de feestelijkheden al achter de rug, maar een trekpleister zijn daar de Tempels van de Heilige Geest. Vooral op het eiland Terceira zijn deze bijzondere kapelletjes een feest voor het oog. Op een dag maakten we een Heilige Geest-toer, door boerendorpjes en kustplaatsjes op zoek naar Império, Heilige Geest-tempeltjes.

De bontgeschilderde gebouwtjes zijn de bewaarplaatsen voor onder andere de kroon en offerbroden tijdens het feest. Eén tempel was tot onze verrassing open, die van São Sebastião. Achter het gordijntje werd de kroon en een scepter tentoongesteld.

Jezus als Keizer, Zijn Geest die ons vrij maakt.

Volgend jaar met Pinksteren toch eens aan denken. Je kunt flink feest vieren ter ere van de Heilige Geest.

  

 

Het land tussen Europa en Amerika

Als het vliegtuig het uiterste zuidwesten van Engeland heeft verlaten en Ierland rechts heeft gepasseerd, rest slechts het Grote Blauw van de Atlantische Oceaan. We koersen verder naar het zuidwesten, naar stukken land tussen Europa en Amerika.

 

Blik over het eiland Sao Miguel

 

Zo’n 25 jaar geleden hield ik een presentatie op mijn opleiding over Atlantis. De titel van mijn lezing luidde: Atlantis: verzonken of verzonnen continent. Je moest er een kleine tentoonstelling aan wijden. Ik weet nog dat ik een kilo zand van het Scheveningse strand mee de tram in nam en daar een ‘zeebodem’ van vormde, samen met een muurtje van oude bakstenen. Tijdens mijn verhaal begon ik bij Plato en eindigde ik bij het mythische gegeven van een paradijselijke wereld die door hoogmoed en decadentie ten onder ging. Aardbevingen en vloedgolven die een einde aan een beschaving maakten.

 

Overal hortensia's

Ver weg, ergens boven het midden van de oceaan, zet ons toestel de daling in. De onmetelijke watervlakte komt steeds dichterbij. En dan ineens is er land in zicht. Diepgroene eilanden met grijze stranden. Hoge vulkanen gehuld in wolken. Dorpjes en stadjes langs de kust.

 

Horta

Wetenschappers hebben tot nu toe geen spoor van Atlantis gevonden. Rond de Azoren zijn geen antieke ruïnesteden blootgelegd, de zeebodem toont geen restanten van een tsunami. Wel is er heel veel vulkanisme.

 

Theeplantage

De eilandengroep, die bij Portugal hoort, is een waar vakantieparadijs voor mensen die van exotische natuur, knusse dorpen en stadjes houden. Het regent er vaak zodat het landschap van golvende weilanden en oude muurtjes aan Ierland doet denken. De wouden in het binnenland hullen zich in een geheimzinnige mist. Als de zon echter doorbreekt, kleurt de zee zich op zijn aller-blauwst. Koud is het er nooit, vandaar dat je bananenbomen tegenkomt en zelfs theeplantages. Alomtegenwoordig zijn echter de hortensia’s die er ooit in de 19^de eeuw zijn geïntroduceerd.

Kortom: een landschap waarvan sommigen zeggen: ‘zo zag Atlantis er misschien uit.’

Misschien.

In de ban van het Licht

In het sterrenbeeld dat vanaf de aarde Aquarius wordt genoemd, bevind zich een vredelievende planeet waar een hoogontwikkelde beschaving leeft. Ze beïnvloeden reeds lang onze wereld en op een dag zijn ze bij ons… Ze bieden een spiritualiteit aan die al onze godsdiensten overbodig maakt. De wereld is in de ban van Tumerald.

Een nieuwe Hollywoodfilm?

Nee.

Na de meer psychologisch getinte boeken Daten met God en Gewenst leven, heb ik wat schrijven betreft het roer omgegooid. Ik ben overgestapt naar een genre dat ik graag ook zelf lees: fantasy en science fiction. Het volgende scenario vind ik reuze interessant.

Op aarde zijn veel mensen die – nu er contact is met een veel hogere beschaving – het avontuur zoeken op de planeet Tumerald. Zo ook Rick. Zijn ouders zijn overleden, zijn vriendin is bij hem weg, hij raakt zijn baan kwijt. Hij besluit naar de andere wereld te vertrekken. Lichtjaren van hier.

Is het daar echt zo vredelievend? Daar valt wel wat op af te dingen. Omdat Tumerald een maan is die om een grote gasreus draait, vinden er zeer regelmatig grote zonsverduisteringen plaats en tijdens zo’n eclips lijkt de hel los te breken. Gedurende een etmaal verdwijnt het licht, maar ook de liefde.

Van zijn buitenaardse gids, de charmante, maar ook avontuurlijke dame, Oynte, hoort hij over de legende van de Zonnesteen. Een meteoor die een paar duizend jaar geleden insloeg  op Tumerald en die licht bracht voor de duistere eclipsen. Deze Lamp voor de Volkeren zou de steenwording van licht en liefde zijn.

De Zonnesteen is echter in vergetelheid geraakt. Heeft deze vallende ster echt bestaan? Waar zou de steen nu zijn? In een andere dimensie? Misschien zijn er geschriften die de gebeurtenis vermelden. Wellicht kunnen de lichtgeleerden helderheid verschaffen. Kunnen juist de mensen van de aarde klaarheid scheppen in dit mysterie?

Of zijn er krachten die niet willen dat de meteoriet gevonden wordt?

Een verhaal over licht en duisternis. Een relaas waarin het lange tijd niet duidelijk zal zijn wat goed is en wat kwaad.

Kortom, ik heb er weer zin in om te schrijven.

Coming soon, verschijnt er dan aan het eind van zo’n bioscooptrailer. Maar ja, ik ben er voorlopig nog niet mee klaar.

Barbecue in winterjas

Juist toen we afgelopen zaterdag weer eens wilden barbecueën, las ik in een bijlage van de Volkskrant hoe slecht dit roosterfestijn eigenlijk is. Rook en verbrand vlees kan kankercellen doen ontluiken. Verderop werd er gerelativeerd. Een paar keer per jaar vlees grillen en er was niets aan de hand.

We staken dus toch maar de BBQ aan en herinneringen kwamen boven. Die keer op mijn werk. Het stroomde ongenadig van de regen, maar de barbecue was nu eenmaal gepland, dus werd het vuur ontstoken in het fietsenhok. Onder een grote partytent stond je je worstjes en hamburgers naar binnen te werken.

 

 

Of die keer dat onder mijn vriendengroep iemand bij een slagerij werkte. Hij kon spotgoedkoop aan vlees komen, maar het was zoveel dat we half Delft wel hadden kunnen uitnodigen. Ik geloof dat iemand een stuk of vijftien kippenpootjes had opgevroten, om een beetje door de voorraad te komen.

De meest legendarische barbecue was een Zuid Afrikaanse braai even buiten Vryburg. Onze zomer is daar winter. Niet dat je daar overdag veel last van had, want de zon scheen overvloedig, maar ’s avonds koelde het wel heel hard af. Zo stonden we met vijf graden Celsius te braaien. Winterjas aan. Het vuur was niet alleen handig om het vlees dicht te schroeien, je kon je er ook lekker aan opwarmen.

Gezegend zonder navigatie

Met de opkomst van navigatiesystemen is autorijden tijdens je vakantie een stuk minder avontuurlijker geworden, aldus de strekking van een artikel vorige week zaterdag in het Nederlands Dagblad.

Ik vind mijzelf behoorlijk digitaal. Bioscoopkaartjes worden digitaal geboekt, ik bankier via het internet en op mijn werk doe ik niks anders dan digitaliseren. Maar er is één terrein in het leven waar ik hardnekkig analoog blijf, waar ik het papier dierbaar koester: de wegenkaart.

 

Toegegeven, ik kwijl ook weg boven Google Maps, geweldig om de hele wereld te kunnen bespieden. Zo zwierf ik onlangs boven Noord Korea en ontdekte een eliteresort (cultureel en educatief) aan zee met een eigen spoorlijnverbinding en luchthaven. Verderop stadjes en dorpen zonder naam (where the streets have no name).

 

Ga ik met vakantie, dan schaf ik altijd papieren kaarten aan. Wij gebruiken nooit enige vorm van navigatie. Geen irritante stem die jou beveelt linksaf te slaan. Zo reisden we dwars door Griekenland, kon ik de kleinste weggetjes in Frankrijk vinden. Soms gaat het natuurlijk mis en loop je vast in een steegje of moet je een heel stuk terugrijden. Het hoort bij het avontuur dat vakantie heet. Een keer moesten we midden in Las Vegas de weg vragen naar Highway North. Een zeer omvangrijke man, wachtend bij een bushalte wees ons de weg. In Griekenland ontdekten we een prachtige brede weg die niet op de kaart stond en op een gegeven moment ook weer abrupt ophield.

 

 

In sommige landen zou navigatie ook heel koddig zijn. Ik weet niet of TomTom rekening houdt met geitenkuddes of urenlange opstoppingen op smalle bergwegen in Ethiopië omdat twee vrachtwagens op elkaar geknald zijn (gelukkig zonder gewonden).

In het noorden van Kenia waren zelfs bijna geen wegen meer en had onze rit veel weg van Parijs-Dakar.

 

De vakantiestreek die we binnenkort bezoeken is nauwelijks op een atlas terug te vinden. Toch zijn er wegenkaarten van en nog behoorlijk gedetailleerd ook. Niks geen navigatie, gewoon papier. Een nadeel heeft het wel: een uitgevouwen kaart weer in elkaar vouwen blijft een gedoe.

 

En zij leefden niet lang en gelukkig

Het verhaal van de Zwolse blauwvingers uit mijn vorige blog haalde ik uit een dik sprookjesboek: Het Beste Sprookjesboek: 75 sprookjes en volksverhalen. Als kind dacht ik dat dit dus het allerbeste sprookjesboek ter wereld was, maar ‘Het Beste’ had te maken met het tijdschrift van de uitgeversmaatschappij.

 

Fantastisch om al die sprookjes uit dit boek weer eens te herlezen en wat opvalt is dat deze variant nog niet is verpest door de tere zieltjes van opvoedkundigen die bang zijn dat kinderen nachtmerries krijgen als Billy Beg de hoofden afhakt van een veelkoppige reus. De bloedspetters vliegen uit het boek.

Ik vond het juist reuzespannend dat de reus uit Klein Duimpje zo’n zin had in mals gebraden kindervlees. Gelukkig pakt de reus Klein Duimpje niet, maar bij vergissing slacht hij zijn zeven dochters af en vreet ze op. Da’s even slikken, maar dan lees je dat het hele lelijke meisjes waren. Dus dan was het niet erg.

Ik heb geen seconde naar gedroomd over het lot van de boze stiefmoeder van Sneeuwwitje. Zij werd gedwongen gloeiend hete ijzeren schoenen aan te trekken. Zij danste tot ze dood neerviel. Eigen schuld, dikke bult!

En dan dat nare kaboutertje Repelsteeltje. Toen dat kereltje er achter kwam dat zijn naam was geraden, scheurde hij zich zelf in tweeën.

 

Niks mis mee als kinderen dit lezen of horen. Let wel: lezen, niet zien. Wat dat betreft is onze huidige beeldcultuur een stuk indringender. Bij het lezen van of luisteren naar sprookjes maak je kennis met onze wereld in symbolen. De strijd tussen goed en kwaad, beloning en straf. Voor nuance is het nog te vroeg. Je kunt pas het grijze zien als je zwart en wit kent.

 

Soms loopt het ook goed af. Assepoester zal uiteindelijk haar vervelende stiefzusters vergeven. Die zusjes komen ook aan de man. Weliswaar geen prins, maar voorname heren van het hof.

 

  

Blauwe vingers: een dag in Zwolle

Haat en nijd tussen Kampen en Zwolle. Kampen is schatrijk, maar het straatarme Zwolle heeft wel het mooiste klokkenspel van de wereld. Kampen heeft dat niet en wil het klokkenspel kopen van de Zwollenaren. Die piekeren er niet over, maar op een dag kan Zwolle zelfs geen droog brood meer vinden en besluiten ze toch maar tot verkoop over te gaan.

Sassenpoort

 

Kampenaren mogen dan rijk zijn, een beetje dom zijn ze wel, want ze kopen het klokkenspel tot ver over de prijs. Wanneer ze daar achter komen, zullen ze die gemene Zwollenaren een lesje leren. Ze betalen het bedrag, maar dan wel allemaal in centen! Karrenvrachten met centen worden er in de Zwolse raadszaal gestort. De ambtenaren tellen en tellen, want zijn die Kampenaren te vertrouwen? Ook de burgemeester telt tot in de kleinste uurtjes mee en uiteindelijk moeten ze constateren dat het bedrag tot op de cent klopt. Maar ondertussen hebben ze allemaal blauwe vingers gekregen van het tellen. En daarom worden de Zwollenaren tot op de dag van vandaag ‘blauwvingers’ genoemd.

 

Roeiwedstrijd op de gracht

Afgelopen zaterdag gingen we de koning achterna en bezochten we Zwolle. Ach, en die ‘blauwvingers’ is allang geen scheldnaam meer, maar een geuzennaam. Er zijn zelfs koekjes die blauwvingers heten.

Onder de Peperbus gaat een prachtige kerk schuil: de Basiliek van Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopneming. Er werd een roeiwedstrijd op de gracht gehouden, (blauwe vingers vanwege de roeispanen?), we wierpen een blik op het culinaire paradijs De Librije. Begin en eindpunt van de wandeling was boekhandel Waanders in de Broeren. Een kerk die omgevormd werd tot boekhandel / cultureel centrum / restaurant.

Je kon er gewoon met pin betalen, niks centen, stuivers of duiten.

 

 

Majestueuze duisternis

Licht ontneemt zicht op Melkweg, kopte dagblad Trouw afgelopen zaterdag. Onderzoekers hadden een nieuwe en geactualiseerde wereldkaart gemaakt waarop de lichtvervuiling was afgebeeld. Kunstlicht zorgt er voor dat we eigenlijk nooit meer echte donkere nachten hebben, waardoor het zicht op de sterrenpracht letterlijk verbleekt.

 

 

Vooral West Europa is een zee van licht en ook aan de Amerikaanse Oostkust zien ze de Melkweg niet meer. Grote delen van Afrika zijn juist donker. Boven de savanne kun je de myriaden fonkelende sterren nog aanschouwen.

Je moet inderdaad ver reizen, wil je de Melkweg nog kunnen zien. Boven de Veluwe of de Wadden, tijdens een heldere winternacht, is het waarschijnlijk nog mogelijk.

Enkele jaren geleden stond ik ’s avonds aan een rivier, diep in het binnenland van Suriname. De paar elektrische lichten werden gedoofd om brandstof te sparen voor de generator. Rond de struiken schoten wat vuurvliegjes voorbij. Boven mijn hoofd was een onvoorstelbaar panorama te zien. De lichtende band van de Melkweg ontvouwde zich wel zo spectaculair dat ik het idee had in een ruimteschip te zitten.

 

Jammer, dat je ver moet reizen om Psalm 8 vers 4 en 5 te kunnen beleven. David is diep onder de indruk van Gods lichtschilderij aan de hemel.

 

Een grote stroomstoring tijdens een heldere nacht zou de sterren ook dichterbij brengen. Maar ja, dat geeft weer hele andere problemen.

 

Pinksteren 2017: vlaggetjes ophangen

De kerstversiering de deur uit, paaseieren opgegeten… Maar hoe zit het met Pinksteren? De Pinksterboom is weer afgetuigd, de Pinkstersnoepjes zijn op? Niets van dit alles.

 

Wel was Pinksteren 1968 (2 juni) een speciaal moment. Mijn ouders overwogen om op Tweede Pinksterdag nog een dagje uit te gaan, ook al was mijn moeder hoogzwanger. Het uitje ging niet door. Op Pinksterzondag werd ik geboren.

Sindsdien ben ik nooit meer jarig geweest met Pinksteren. Een kwestie van maanstanden en de positie van de aarde om de zon.

 

 

Tijdens Pinksteren dus geen verjaardagslingers, maar het is toch jammer dat dit feest verder geen versiering kent.

Pinkstervuur zou je kunnen symboliseren met brandende kaarsen. De dagen worden langer, het licht verdrijft de donkerte van de avond, dus ja…wat heb je dan aan kaarsen?

Pinksteren is ook de ‘wind van de Heilige Geest’. Slingers met rode vlaggetjes lijkt me wel wat. Immers, de kleur van het kanselkleed in Protestantse Kerken is dieprood. Symbool van vurigheid. De buurman zal denken dat je overtuigd socialist geworden bent, maar jij kunt iets vertellen over het Pinkstervuur. Misschien zijn verschillende kleuren nog treffender; Pinksteren: het feest van de veelkleurigheid.

 

En tijdens het Pinksterdiner schenk je eerst water uit een stenen kruik in de glazen van je gasten: levend water! Als de gasten vragen waarom je water schenkt, kun je iets vertellen dat de Heilige Geest lijkt op water en dat de Heer water zal uitgieten op dorstig land. En daarna komt de champagne want Pinksteren is vooral een vrolijk feest van overvloed. Natuurlijk niet te veel wijn, anders nemen ze je niet serieus en denken ze dat je wartaal uitslaat.

 

Pinksteren 2017:

-denken aan vlaggetjes met rode kleuren

-vlaggetjes met verschillende kleuren

-stenen kruik

-fles champagne

 

Een gezegend Pinksteren alvast!

Fotorolletjes en correctievloeistof

Dames en heren, in dit museum hebben we ook wat voorwerpen uit het laatste gedeelte van het Tweede Millennium.

 

 

Zo zien wij een tweetal fotorolletjes. Vroeger moest je namelijk een opgerold filmpje in je fotocamera stoppen wilde je überhaupt foto’s kunnen maken. Zo had je rolletjes van 24 en rolletjes van 36. Had je bijvoorbeeld 36 foto’s gemaakt, moest je het rolletje eruit halen en er een nieuw in doen. Je kon dus niet achteloos er maar wat op los knippen, want ja, elke foto kostte geld. Afdrukken op papier was de enige manier om te bekijken of de foto gelukt was. En je betaalde elke afdruk. Fotozaken deden wel aan klantenbinding. Bijvoorbeeld twee afdrukken voor de prijs van één. Zat je ineens opgescheept met stapels dubbele foto’s. Of je kreeg bij elk afgedrukt rolletje, er eentje gratis erbij. Dus na een vakantie van drie keer 36 plus één keer 24, had je ineens vier gratis rolletjes erbij. Wat moest je het hele jaar met zoveel filmpjes? Wachtte je er te lang mee, ging de kwaliteit verloren.

Deze twee filmpjes hebben de digitaliseringsgolf aan het begin van het Derde Millennium niet meer overleefd.

 

 

Ik wil u, dames en heren, nog wijzen op dat potje daar met die witte dop. Ook een voorwerp uit het laatste gedeelte van het Tweede Millennium. Officieel heet dat correctievloeistof, maar in de volksmond werd het witte goedje Tipp-Ex genoemd. Als je een tekst tikte met een typemachine, de mechanische voorganger van de tekstverwerker op je computer, dan kon je die foute letters bedekken met een laagje Tipp-Ex. Even op blazen en het spul was droog genoeg om er overheen te typen. Als je iets verkeerds geschreven had, kon dat ook. De meeste mensen hadden echter  niet het geduld om te wachten tot de vloeistof was opgedroogd en gingen er alvast  over heen schrijven, met een knoeiboel tot gevolg. Witte smurrie op je schrift, witte klieder op je pen. Harde korsten op je papier wanneer het licht ontvlambare spul dan eindelijk wel opgedroogd was.

 

Toen deed de computer zijn intrede. In die tijd ging het volgende mopje rond. Waaraan kun je zien dat er een Belg / oen / dom blondje / dwaze Hollander achter de computer heeft gezeten? Dan zit er Tipp-Ex op het beeldscherm…

 

Ach, die mop is inmiddels even gedateerd als de voor u getoonde museumstukken uit het einde van het Tweede Millennium.